Zo leer je kinderen rekenen

 
     
     
 

Wie

Douwe Sikkes, ook wel de 'meester met de bal' genoemd, heeft tot aan zijn pensionering in 2009 gewerkt als leerkracht in het speciaal basisonderwijs. Gedurende zijn actieve loopbaan heeft hij een uiterst effectieve methodiek ontwikkeld om leerlingen de basistechniek van het rekenen te leren. Deze methodiek heet 'Zo leer je kinderen rekenen' (ZLKR).

Loe van der Leeuw is orthopedagoog en werkte jarenlang samen met Douwe. In zijn praktijk zag hij veel kinderen voor wie leren rekenen geen vanzelfsprekendheid was. Zijn ervaring met de methodiek ZLKR leerde hem dat zelfs deze leerlingen een acceptabel rekenniveau wisten te bereiken.

De methodiek

Zo leer je kinderen rekenen is beschreven in een handzame klapper waarbij de leerkracht stap voor stap ingewijd wordt in de achtergronden van deze uiterst effectieve rekendidactiek. Zo wordt de opbouw van de rekendidactiek op heldere wijze uitgelegd en vindt de leerkrachten oefenbladen om te kopiëren zodat de toepassing ervan in de klas vrijwel meteen kan starten. De handleiding beschrijft de systematiek op sobere doch inzichtelijke wijze, terwijl de bijbehorende DVD een prachtig illustratie geeft van de feitelijke toepassing in een klassesituatie.

Basisrekenvaardigheden ook wel rekenstappen genoemd zijn een voorwaarde om goed te kunnen rekenen in de dagelijkse praktijk. Dit is vergelijkbaar met de rol die technisch lezen speelt bij het begrijpend lezen. Als je de geschreven tekst niet vlot kunt decoderen (ontcijferen zou je kunnen zeggen), dan wordt het begrijpen van een tekst wel heel erg lastig. Zo is het ook met rekenen. Beheers je de basisvaardigheden niet dan wordt het lastig om de oppervlakte van een onregelmatig figuur uit te rekenen.

'Zo leer je kinderen rekenen' is een methodiek die bij elke rekenmethode gebruikt kan worden. Het is namelijk een aanpak die de leerkracht handvatten geeft om de rekenvaardigheden goed te kunnen uitleggen en oefenen. U kunt met de methodiek ook de sterke en zwakke punten van uw rekenmethode opsporen.

 

Ter info

In het tijdschrift 'Nieuw Meesterschap', jaargang 2, nr 1 (uitgave van Garant) staat een artikel van Els Dekkinga-Heemskerk met de titel Realistisch? Rekenen? Ze heeft daarin 20 taalarme leerlingen uit de groepen 3, 4 en 5 en hun leerkrachten geïnterviewd. Wat blijkt, ik citeer (pagina 11):

"De ondervraagde leerkrachten staan positief tegenover het realistische rekenonderwijs en vinden dat het past bij deze tijd, bij de realiteit en bij de leerbehoeftes van leerlingen. Het merendeel van de ondervraagde leerlingen zegt liever mechanistisch te rekenen, maar zij ervaren het realistisch rekenen wel als plezierig. De taalarme leeringen ervaren problemen bij de talige aspecten binnen het realistisch rekenonderwijs"

Laten we toch vooral zorgen dat leerlingen de techniek van het rekenen goed beheersen, dan kunnen ze daarna, als ze goed kunnen lezen, ook de leessommetjes maken. Je laat je kind toch ook niet naar oma fietsen als deze niet of nauwelijks kan fietsen. En dat het mogelijk is om zelfs de zwakste leerlingen rekenvaardig te krijgen, bewijzen de studies die in de rechterkolom te vinden zijn.

 

 
     
     
 

De uitgangspunten van de methodiek ZLKR zijn

 

  1. Systematische opbouw. Elke volgende stap is geheel voorbereid (volledige oriënteringsbasis).
  2. Eén strategie. Bij het aanleren van de rekentechnieken wordt er één strategie of rekenalgoritme aangeboden. Deze is zo gekozen dat ze toepasbaar is op alle sommen.
  3. Groepsgewijze en directe instructie. De leerkracht staat voor de klas en is het model. Hij doet het voor en de leerlingen doen hem na. Zo weten de leerlingen precies wat er van ze verwacht wordt.
  4. Interactief oefenen. De leerkracht oefent elke dag samen met alle kinderen een groot aantal sommen. Hierdoor is er voortdurende interactie tussen leerkracht en leerlingen.
  5. De rol van de bal. De leerkracht maakt tijdens het oefenen gebruik van een bal. Nadat de leerkracht een som heeft genoemd (bijv. 7 erbij 9), gooit deze de bal naar een leerling, waarna deze het antwoord geeft en de bal teruggooit. Deze werkwijze verhoogt het concentratie-niveau. Bovendien kunnen de leerlingen zo ook ook nog even lekker bewegen.

 

Hoewel de methodiek 'Zo leer je kinderen rekenen' ontwikkeld is in het speciaal basisonderwijs, is het ook bij uitstek een methodiek die geschikt is voor het regelier onderwijs. Het is een preventieve methodiek, het voorkomt achterstand en uitval.

Wetenschappelijk onderzoek

In een recent wetenschappelijk onderzoek werd aangetoond dat leerlingen van een reguliere basisschool met een rekenachterstand van gemiddeld meer dan 2 jaar, deze achterstand in 6 weken wisten weg te werken.

Onlangs stuurde de orthopedagoge en bassischoolleerkracht drs. Martine Leenders mij de resultaten van haar rekentraining bij vier leerlingen die een ernstige achterstand hebben. In het verslag kunt u lezen hoe zij erin geslaagd is deze achterstanden voor een groot deel of helemaal wist weg te werken. Laat u inspireren!

Diverse artikelen

Loe van der Leeuw geeft in dit artikel een korte introductie op de methodiek.

Zelf heb ik mijn ideeën over het werk van Douwe Sikkes beschreven in een column in het Tijdschrift voor Ortho-pedagogiek.

Onlangs schreef Marisca Milikowski van de Rekencentrale een goed boek over rekenproblemen. Ik heb een bespreking gepubliceerd in het tijdschrift Orthopedagogiek: Onderzoek en Praktijk. Mijn fans kunnen het artikel hier downloaden.